1961 anayasası ne demek?

1961 Anayasası Hakkında Bilgi

1961 Anayasası, 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi'nin ardından hazırlanan ve 9 Temmuz 1961 tarihinde halkoylamasıyla kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti anayasasıdır. 1924 Anayasası'na kıyasla daha demokratik ve özgürlükçü bir yapıya sahipti.

Temel Özellikleri:

• Kuvvetler Ayrılığı: 1961 Anayasası, kuvvetler ayrılığı ilkesini daha belirgin bir şekilde benimsemiştir. Yasama, yürütme ve yargı organları arasındaki denge ve denetleme mekanizmaları güçlendirilmiştir.
• Çift Meclisli Sistem: Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olmak üzere iki meclisten oluşuyordu.
• Temel Hak ve Özgürlükler: 1961 Anayasası, temel hak ve özgürlükleri daha geniş kapsamlı bir şekilde güvence altına almıştır. Düşünce özgürlüğü, ifade özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşü özgürlüğü gibi haklar anayasal güvenceye alınmıştır.
• Sosyal Devlet İlkesi: Anayasa, Türkiye'yi bir sosyal devlet olarak tanımlamış ve devletin sosyal ve ekonomik hayata müdahale etme yetkisini artırmıştır. Sosyal güvenlik, eğitim hakkı, sağlık hakkı gibi sosyal haklar anayasada yer almıştır.
• Anayasa Mahkemesi: 1961 Anayasası ile Anayasa Mahkemesi kurulmuştur. Anayasa Mahkemesi, kanunların ve diğer düzenleyici işlemlerin anayasaya uygunluğunu denetleme yetkisine sahipti.
• Yüksek Hâkimler Kurulu: Hâkimlerin bağımsızlığını sağlamak amacıyla Yüksek Hâkimler Kurulu kurulmuştur. Bu kurul, hâkimlerin atanması, terfisi ve disiplin cezaları gibi konularda yetkiliydi.
• TRT'nin Özerkliği: Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nun (TRT) özerkliği anayasal güvenceye alınmıştır.

Sonuç:

1961 Anayasası, Türkiye'de demokrasi ve özgürlüklerin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Ancak, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 askeri darbeleriyle anayasanın bazı hükümleri değiştirilmiş veya askıya alınmıştır. 1982 Anayasası ile tamamen yürürlükten kaldırılmıştır.